Architectuur: DRDH Architects i.s.m. BAS
Opdrachtgever: Opera Ballet Vlaanderen, Stad Gent
Ontwerp & uitvoering: 2019-2028
Met de potentiële uitbreiding van de Gentse opera naar het aanpalende gebouw, drong een nieuwe langetermijnvisie zich aan. Opera Ballet Vlaanderen zag dit als een unieke opportuniteit om het monumentale complex volledig te herdenken en klopte daarvoor aan bij de Vlaams Bouwmeester voor een ontwerpwedstrijd.
Het huidige neoclassicistische operahuis van Gent werd in 1837-1840 gebouwd, naar het ontwerp van Louis Roelandt, ook wel bekend van het Justitiepaleis een straat verderop.
Inplantingsplan
Vandaag bestaat de mogelijkheid om het aanpalende, voormalige post-telegraafkantoor en vredegerecht, dat in 1910-13 onder leiding van architect Charles Van Rysselberghe aan de zuidzijde en aan het Koophandelsplein werd aangebouwd, aan het operagebouw toe te voegen. Het moment dus om het gebouw te herdenken zodat het een meervoudig bruikbaar, open huis zou worden. Een zeer belangrijk aspect van duurzaamheid is immers het maximaal bespeelbaar maken van de bestaande infrastructuur. Hoewel de opera van oorsprong al uit een spektakelzaal en een suite van balzalen bestond, waren deze balzalen niet meer onafhankelijk door derden bruikbaar en zijn de operahuizen van Antwerpen en Gent afwisselend onderbenut.
Axonometrie van de nieuwe elementen.
Na een internationale wedstrijdprocedure via de ‘Open Oproep‘ van de Vlaams Bouwmeester, werd de studieopdracht voor de uitvoering van het masterplan en de (voorwaardelijke) realisatie van de uitbreiding, renovatie en restauratie van het operacomplex, gegund aan de tijdelijke vereniging BAS en DRDH Architects.
Uitzicht vanaf het oude peristilium met het atrium en binnenplaats achterin.
DRDH architects uit Londen ontwikkelden een ruimtelijke visie die het ontpitte bouwblok intelligent benut en in het hart een publiek pleintje maakt dat verwijst naar de historische oorsprong van de site van het ‘Sebastiaanshof’. Het oude, ovale peristilium wordt herontdekt als de toegang tot de hele operasite en tot het nieuwe, beglaasde atrium. Dat atrium is een helder trappenhuis dat niet alleen de oude balzalen en de operazaal, maar ook een nieuw ‘torengebouw’ aan de Ketelvaart ontsluit. Dit bevat onderaan een extra zaal, die uitkijkt op de Ketelvest. Erboven zit het nieuwe zijtoneel, waarnaar een vrachtwagenlift leveringen mogelijk maakt, en daarboven een repetitiezaal. De kroon op het werk is een tweede kleine zaal, die voorstellingen met een prachtig uitzicht over de stad belooft.
Het historische hof van Sint-Sebastiaan en een visualisatie van het toekomstige Sebastiaanshof.
Het binnenhof maakt de ambities van de opdrachtgever waar om een toegankelijk huis te creëren en een verwijlplek te bieden. Je zal er kunnen langslopen en het leven achter de schermen ervaren. Vanaf het terras van het restaurant en de personeelskantine zal je het logistieke gebeuren kunnen gadeslaan. De architectuur van de nieuwe gevel aan de Ketelvest en de gevels van het hof zijn opgevat als een ‘frame’ – refererend naar een beeld van het Parijse decoratelier van Philastre en Cambon – dat door zijn opvatting klassiek en tijdloos is, maar ook elan en grandeur uitstraalt, door het gebruik van massieve natuursteen, een materiaal met een geringe milieu-impact.
Geanimeerde weergave van de maquette.
De visie voor het masterplan biedt ook goede voorstellen op vlak van theatertechniek en akoestiek, met een vergroting van de orkestbak en een verhoging van de toneeltoren. Voor de restauratie van de historische interieurs zal men de oude kleurstelling van Philastre en Cambon hernemen. In de operazaal wil men dit combineren met het behoud van het later toegevoegde balkon van architect Van Rysselberghe. DRDH combineert de zorg voor dit zeer waardevolle historische huis met een aantal troeven voor een gevarieerd toekomstig gebruik.
Snede doorheen salons, atrium en torengebouw.
Snede doorheen grote zaal en verhoogde toneeltoren.
Terwijl er eerst sprake was van een investering van 75 miljoen euro, wordt er nu reeds gesproken over een bedrag van 112 miljoen euro. De Vlaamse regering voorziet daar een groot deel van, gezien culturele topinfrastructuur een van de investeringspunten is in het regeerakkoord.
Volgend jaar wordt het wedstrijdontwerp verder uitgewerkt naar een concreet ontwerp. Er wordt verwacht dat de werken in 2024 kunnen starten en de nieuwe Opera in 2028 kan worden ingehuldigd.
Bron: Vlaams Bouwmeester & De Tijd
Visualisaties: BAS / Dirk Jaspaert, DRDH Architects Ltd & Besabild